CHC-platform

Welkom

Het CHC-platform is een virtuele ruimte waarop informatie verschijnt rond het CHC-model (Cattell-Horn-Carroll) en de implementatie ervan in Vlaanderen (en Nederland). Het is bedoeld als een open kennisplatform waarop CHC-gerelateerde informatie, documenten en FAQ’s kunnen geconsulteerd en geplaatst worden. Op deze manier bundelt Thomas More de initiatieven, de recente ontwikkelingen en praktijkafspraken voor alle psychologisch en pedagogisch geschoolde diagnostici bij het onderzoek van cognitieve vaardigheden en algemene intelligentie. 

De informatie van dit platform mag vrij gebruikt en verspreid worden mits bronvermelding (verwijzing naar Thomas More - onderzoeksgroep Mens en Welzijn) en zonder commerciële  doeleinden.

Bij vragen, opmerkingen of suggesties ter verbetering mag u contact met ons opnemen.

Beschikbare publicaties

Nieuw op het platform

  • Er zijn enkele kennisclips toegevoegd die de werkwijze van het zeer lage IQ stap voor stap uitleggen (update 02/11/2022).
  • WISC-V-NL en WPPSI-IV-NL werkdocumenten: het HGD stappenplan, de werkbrochure en handige sjablonen voor beide instrumenten zijn beschikbaar. Neem een kijkje bij de WISC-V-NL en WPPSI-IV-NL (update 01/11/2021).
  • Diverse aanpassingen (publicatielijst bijgewerkt, nieuwe documenten toegevoegd, oude documenten vervangen, …) (update 01/11/2021).

Het CHC-model

Het CHC-model in de praktijk

Het CHC-model is vandaag één van de meest wetenschappelijk onderbouwde modellen voor het meten van cognitieve vaardigheden dat tevens directe handvaten biedt voor de praktijk. Wereldwijd heeft dit model dan ook een grote invloed op intelligentiemeting en testontwikkeling, waaronder ook in Vlaanderen en Nederland.

Intelligentiestructuurmodel

Het CAP/PDC CHC-vademecum ‘Intelligentie in nieuwe banen: De integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk’ (Magez, De Cleen, Bos, Rauws, Geerinck & de Kerf, 2015) geeft een overzicht van het CHC-model en zijn toepassing in de psychologische praktijk. De belangrijkste voordelen van het CHC-model worden hieronder kort toegelicht:

  • Bij de afname van één intelligentietest biedt het gebruik van het CHC-model bij het interpreteren van testresultaten belangrijke voordelen voor het opstellen van handelingsgericht adviezen. Hiervoor kan je onder andere gebruik maken van de BCV-fiches met interventiemogelijkheden.
  • Daarnaast biedt het CHC-model een theoretisch kader om een basistest aan te vullen met andere tests wanneer dit wenselijk is op basis van de hulpvraag of naar aanleiding van uiteenlopende testresultaten bij afname van een basistest. Hiervoor kan je gebruik maken van de werkschema’s opgesteld per intelligentietest.
  • Ten slotte is het CHC-model universeel en algemeen toepasbaar. Dit zorgt ervoor dat het model kan bijdragen aan conceptuele helderheid en dat clinici een gemeenschappelijke taal kunnen spreken wanneer het gaat over intelligentiemeting en IQ-bepaling.

Hier kan je een actuele weergave van het CHC-model vinden, gebaseerd op de laatste inzichten omtrent dit model (versie 2020). Gebruik van het CHC-model als theoretisch kader bij intelligentiemeting wordt aangeraden door de BFP Testcommissie (zie hun richtlijn hierover).

Kwalificatie van cognitieve vaardigheidstests

Het Kwalificatieoverzicht van cognitieve vaardigheidstests (Belgische Testcommissie, januari 2021), dat is opgesteld aan de hand van de TQ-scan, geeft een up-date oplijsting van de courante intelligentietests in Vlaanderen. Het overzicht verschaft een kwalificatie van het betreffende instrument (algemene versus specifieke cognitieve vaardigheidstest) alsook een kwaliteitsbeoordeling.

Ook andere instanties, zoals het Kwaliteitscentrum Psychodiagnostiek (KCD), doen uitspraken over de kwaliteit en het gebruik van cognitieve vaardigheidstests in Vlaanderen. De COTAN is bevoegd voor Nederland.

CHC en VAZG, VAPH & RIZIV

Actuele informatie over de reglementering wat betreft het indienen van dossiers bij het VAPH en het RIZIV, en de plaats van het CHC-intelligentiemodel in dit verhaal, kan je hier vinden (dd. november 2021).

In comparison to other well-known theories of intelligence and cognitive abilities, CHC theory is the most comprehensive and empirically supported psychometric theory of the structure of cognitive and academic abilities

Flanagan, Dawn & Harrison, 2012

Werkdocumenten (XBA)

Ondanks de recente herzieningen en ontwikkelingen van intelligentietests, beschikken we in Vlaanderen en Nederland tot op heden niet over één instrument dat alle cognitieve vaardigheden meet. Daarnaast bevatten de meeste tests onvoldoende extra subtesten om dieper in te gaan op bepaalde cognitieve vaardigheden indien dit gewenst is. Daarom zijn we in bepaalde gevallen aangewezen op een benadering waarbij we vertrekken vanuit één kernsubtest en aanvullen vanuit andere tests.

Flanagan en collega’s ontwierpen na jaren studiewerk en ervaring (> 1997)  een crossbatterijbenadering (XBA) die psychometrisch en theoretisch verantwoord is. Deze principes zijn voor Vlaanderen uitgewerkt in de CAP-publicatie van 2007, aangevuld in 2010 (CHC-platform) en binnen CAP-overleg van 2013. Het resultaat vindt zijn neerslag in psychometrische principes van de crossbatterijbenadering (XBA). In 2021 werkte CAP vzw dit verder uit in zijn publicatie ‘Diagnostiek van cognitieve vaardigheden en aansluitend handelen binnen het CHC-denkkader’ (Magez, Rauws & Bos, 2021) (te bestellen via dit bestelformulier). Het respecteren van de XBA-principes geeft de psychometrisch best onderbouwde beoordeling van de cognitieve vaardigheden van een cliënt, binnen de grenzen van praktische beperkingen (bijv. tijd en beschikbaarheid van tests) en de diagnostische vraagstelling.

Algemene werkdocumenten

Werkdocumenten per basistest

WISC-V-NL

Er wordt geadviseerd om de WISC-III-NL niet meer af te nemen. Het is uiteraard mogelijk dat je nog in contact komt met resultaten van de WISC-III-NL, bijvoorbeeld bij het opvragen van verslagen. Volgende documenten kunnen gebruikt worden om deze resultaten te (her)interpreteren volgens het CHC-model: WISC-III-NL Tabel (Rauws, 2013), WISC-III-NL Werkwijze (Rauws, 2013), WISC-III-NL Werkbrochure (Rauws, 2014; Magez & De Cleen, 2009), WISC-III-NL Intern rapport (Rauws, 2013), WISC-III-NL Verslag (VCLB De Wissel, 2014), WISC-III-NL Toelichting ouders (VCLB De Wissel, 2013).

WPPSI-IV-NL

2 jaar 6 maanden tot 3 jaar 11 maanden

4 jaar 0 maanden tot 6 jaar 11 maanden

Er wordt geadviseerd om de WPPSI-III-NL niet meer af te nemen. Het is uiteraard mogelijk dat je nog in contact komt met resultaten van de WPPSI-III-NL, bijvoorbeeld bij het opvragen van verslagen. Volgende documenten kunnen gebruikt worden om deze resultaten te (her)interpreteren volgens het CHC-model: WPPSI-III-NL Tabel (Rauws, 2013), WPPSI-III-NL Werkwijze (Rauws, 2013), WPPSI-III-NL Werkbrochure (Rauws, 2013; Magez & De Cleen, 2009), WPPSI-III-NL Intern rapport (Rauws, 2013), WPPSI-III-NL Verslag (VCLB De Wissel, 2014), WPPSI-III-NL Toelichting ouders (VCLB De Wissel, 2013).

WAIS-IV-NL
dots-alt

Heb je met je collega's nood aan een vorming op maat? Dat kan!

Wij verzorgen verschillende opleidingen rond het CHC-model, intelligentiemeting, handelingsgerichte adviezen en zoveel meer, aangepast aan jouw setting en behoefte.

Contacteer ons

Van CHC-profiel naar handelingsgerichte adviezen

Voor elke fase van het HGD-traject leggen we CHC-accenten die ondersteunen bij indicerende diagnostiek. Het is belangrijk om tijdens het intakegesprek cognitieve vaardigheden te herkennen in de onderwijscontext. Tijdens de strategiefase clusteren we deze intakegegevens volgens het CHC-model en formuleren we hypotheses per brede cognitieve vaardigheid die we wensen te onderzoeken. Bij het opstellen van een onderzoeksplan vertrekken we niet vanuit een welbepaalde test, maar vanuit de gestelde hypotheses. In de laatste fase van het HGD-traject, koppelen we de onderzoeksgevens terug naar de onderwijsdoelen die we opstelden tijdens de intakefase.

Hulpmiddelen

Achtergrondinformatie

Volgende documenten geven zeer waardevolle achtergrondinformatie over het CHC-model als informatieverwerkingsmodel alsook de correlaties van de afzonderlijke brede cognitieve vaardigheden met schoolse kennis. Door de verschillende brede cognitieve vaardigheden te benaderen als informatieverwerkingsprocessen, kunnen we aan de hand van de samenhang tussen cognitieve processen en effectieve onderwijsinterventies handelingsgerichte adviezen gaan formuleren op basis van een CHC-profielanalyse. De praktijkgerichte BCV-fiches vormen hierbij een handig werkinstrument.

BCV-fiches

De BCV-fiches zelf zijn enkel bedoeld als inspiratiebron bij het opstellen van adviezen en handelingsplannen. Een goed handelingsgericht advies kan enkel opgesteld worden op basis van een ruim diagnostisch beeld dat steeds gebaseerd is op meer gegevens dan enkel een CHC-profielanalyse. Ook de haalbaarheid binnen de onderwijs- en opvoedingscontext of hulpverlening moet steeds in rekening gebracht worden. Maak steeds een beperkte selectie en concretiseer.

De vorige BCV-fiches werden geüpdatet (o.a. aanpassing aan het vernieuwde CHC-model, cf. supra) in de publicatie van CAPvzw (2021).

Casussen uit de praktijk

Algemene casussen

Casus Ylli vertrekt vanuit een WISC-V als basistest, casus Farah vanuit een WPPSI-IV. Beide casussen beschrijven de denkstappen om tot een concreet onderzoeksplan te komen, de bepaling van de (Trend)-Indexen en een CHC-profielanalyse. Als besluit volgt een samenvattend diagnostisch beeld en worden handelingsgerichte aanbevelingen geformuleerd.

Specifieke doelgroepen

Per thema worden infobundels uitgewerkt. Hierin is beknopte achtergrondinformatie terug te vinden over de toepassing van CHC bij specifieke doelgroepen, geïllustreerd met casusmateriaal.

Het zeer lage IQ: een meet- en werkwijze

De publicatie ‘Het zeer lage IQ: een meet- en werkwijze’ (Magez, De Jonghe & Van Parijs, 2021) focust op het zeer lage IQ bij kinderen, adolescenten en volwassenen. De auteurs combineren de metrische roots van het oorspronkelijke IQ met het CHC-gedachtegoed om een IQ lager dan 50/55 metrisch te benaderen met de actueel (2021) beschikbare en erkende intelligentietests. Met deze werkwijze kan je het IQ berekenen van personen die een IQ lager dan 55 hebben en dus buiten het bereik van de normtabellen van de actuele intelligentietests vallen.

Vanuit het verkregen CHC-profiel en de observatie kan de testleider niet alleen onderkennende hypothesen beantwoorden maar verkrijgt hij ook een brede basis voor het formuleren van handelingsgerichte adviezen.

Bijhorende praktische werkbladen kan je hier downloaden:

Kennisclips die de werkwijze illustreren, vind je hier:

Presentaties en vormingen

Frequently Asked Questions

Hieronder vind je verschillende documenten waarin heel wat vragen vanuit het werkveld gebundeld zijn. Kijk eerst of je vraag hier nergens te vinden is. Ben je nog steeds niet geholpen? Laat het ons weten!

FAQ_algemeen_2.pdf
.pdf
Downloaden
FAQ_algemeen_1.pdf
.pdf
Downloaden
FAQ_hetzeerlageiq.pdf
.pdf
Downloaden
Publicaties

Hier volgt een overzicht van alle relevante publicaties omtrent het CHC-model. Hoewel we trachten om deze lijst nauwgezet bij te werken kunnen we niet garanderen dat dit overzicht exhaustief is.

2022
  • Joris, S. & Tierens, M. (2022). Het IQchc als beste schatter van de algemene intelligentie. Tijdschrift Klinische Psychologie, 52(3), 211-220.
2021
  • Tierens, M. (2021). Evidence Based en handelingsgericht adviseren op basis van een intelligentie-meting. De Psycholoog.
  • Magez, W., Rauws, G. & Bos, A. (2021). Diagnostiek van cognitieve vaardigheden en aansluitend handelen binnen het CHC-denkkader. Brasschaat: CAP vzw.
  • Magez, W., De Jonghe, E. & Van Parijs, K. (2021). Het zeer lage IQ: een meet- en werkwijzer. Brussel: VCLB Service.
  • Van Parijs, K., Tierens M. & Joris, S.(2021). CoVaT-CHC: Meting van cognitieve vaardigheden bij kinderen. In W.C.M. Resing (Red.), Handboek intelligentietheorie en testgebruik (pp. 287-309). Pearson Benelux.​​
  • Joris, S. (2021). IQ, COVID & CHC. blog.
2020
  • Joris, S., Dejonghe, C. & Tierens, M. (2020). Het WISC-V mysterie: handvatten voor de praktijk. blog.
2017
  • Dejonghe, C. & Depaepe, K. (2017). Faire diagnostiek van intelligentie bij vluchtelingen. Kan de Wechsler Non-verbal Scale of Ability (WNV-NL) een oplossing bieden? Tijdschrift Klinische Psychologie, 47 (4), 28-35.
  • Tierens, M. & Dejonghe, C. (2017). De zin en onzin van IQ-meting in het onderwijs. blog.
2016
  • Bos, A., Magez, W. & Tierens, M. (2016). Het ene IQ is het andere niet: Van een psychometrische grootheid (IQ) naar een cognitief vaardigheidsprofiel. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 11 (1), 16-31.  
  • De Jonghe, E. (2016). IQ lager dan 50? Vastlopen op de ondergrens van intelligentietests is verleden tijd. Caleidoscoop, 28 (5), 26-33.
  • De Kerf & Mostaert (2016). Wat kan ik als logopedist doen met CHC-intelligentie-onderzoek? Een praktijkvoorbeeld over lezen en spellen. Logopedie, 47-53.
  • Rauws, G., Geerinck, K. (2016). Van IQ-cijfers naar handelen. Het HGD-traject en cognitieve psychologie als kapstok. Caleidoscoop, 28 (3), 12-21.
  • Resing, W. & Verschueren, K. (2016). Intelligentie. In: K. Verschueren & H. Koomen (Red.) Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.
  • ‘Intelligentie in nieuwe banen: De integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk’ (Magez, De Cleen, Bos, Rauws, Geerinck & de Kerf, 2015). Deze publicatie is geüpdatet: ‘Diagnostiek van cognitieve vaardigheden en aansluitend handelen binnen het CHC-denkkader’ (Magez, Rauws & Bos, 2021), te bestellen via CAP vzw.
  • Intelligentieonderzoek in beweging. Kijken naar cognitieve vaardigheden vanuit het CHC-model. Themanummer TOKK (Redactie: Verschueren, K., Bos, A. & Bijttebier, P.)
  • Verschueren, K. (2016). Het CHC-model van intelligentie: een introductie. TOKK, 3-4, 97-112.
  • Bos, A., Dejonghe, C. & Magez, W. (2016). Het CHC-model in de praktijk: perspectieven met de cross-batterijbenadering. TOKK, 3-4, 113-122.
  • Rauws, G. (2016). De cijfers voorbij: van CHC-profiel naar aanbevelingen. TOKK, 3-4, 123-140.
  • De Kerf, L. & Mostaert, C. (2016). Taalstoornis? Taalachterstand? Verstandelijke beperking? CHC-intelligentieonderzoek als eerste tap binnen diagnostiek van taalmoeilijkheden bij meertalige kinderen. TOKK, 3-4, 141-154.
  • Van Den Heuvel, E., Van Echelpoel, S., Manders, E., Zink, I & Swillen A. (2016). Cognitieve ontwikkelingstrajecten bij lagereschoolkinderen met het williamssyndroom. TOKK, 3-4, 155-168.
  • Tierens, M., Van Parijs, K., Bos, A. & Magez, W. (2016). Het CHC-model als basis voor testontwikkeling: de CoVaT-CHC Basisversie. TOKK, 3-4, 169.
2015
  • Magez, W. & De Jonghe, E. (2015). Het zeer lage IQ. Deel I: hoe breng je cognitieve vaardigheden en ontwikkeling lager dan IQ 50-55 in kaart vanuit het CHC-gedachtegoed? Brussel: VCLB Service.
  • Magez, W. & De Jonghe, E. (2015). Het zeer lage IQ. Deel II: werkwijzer. Brussel: VCLB Service.
  • Magez, W., Wuyts, R. & Germeijs, V. (2015). TODIO-L gebruiken in het CHC-model? Het kan! Caleidoscoop, 27(3), 36-37.
  • Tierens, M. & Van Huynegem, J. (2015). Intelligentiemeting in nieuwe banen: CoVaT-CHC. Caleidoscoop, 27(4), 26-31.
  • Uzieblo, K., Habets, P., Jeandarme, I. (2015). De IQ-score in twijfel getrokken: evolutie naar een multidimensioneel cognitief vaardigheidsprofiel. Een illustratie uit de forensische psychiatrie, Neuropraxis, 19, 87-94, doi: 10.1007/s12474-015-0095-y
  • Verschueren, K., & Resing, W. C. (2015). Intelligentiediagnostiek volgens het CHC-model. Van theorie naar praktijk. In: W. C. Resing (Red.), Handboek intelligentietheorie en testgebruik. Amsterdam: Pearson.
2014
  • De Kerf, L. Mostaert, C. (2014). Intelligentieonderzoek anders bekeken: een toepassing bij meertalige kinderen, Signaal, 89, 4– 21.
  • Mascolo, J.T., Alfonso, V.C. & Flanagan, D.P. (Red.). (2014). Essentials of planning, selecting, and tailoring interventions for unique learners. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons.
  • Rauws, G., Geerinck, K., Magez, W. & Bos, A. (2014). Van IQ naar cognitief vaardigheidsprofiel: een introductie in het CHC-model. Impuls, 44 (4), 185-195.
2013
  • Flanagan,D.P., Alfonso, V.C. & Ortiz, S.O. (Red.). (2013). Essentials of cross-battery assessment (3th ed). Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons.
  • Van Gisteren naar Nu (Magez, 2013)
  • Van Nu naar Morgen (Magez, 2013)
2012
  • Flanagan,D.P. & Harrison, P.L. (Red.). (2012). Contemporary intellectual assessment (3th ed). New York/London: Guilford Press.
  • Uzieblo, K., Winter, J., Vanderfaeillie, J., & Rossi, G, Magez, W. (2012). Intelligent diagnosing of intellectual disabilities in offenders? Food for thought. Behavioral Sciences & the Law, 48, 28–48, doi:10.1002/bsl
2011
  • Flanagan D.P. & Alfonso, V.C. (Red.). (2011). Essentials of specific learning disability identification. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons.
  • Berekenen van een CHC-Totaal IQ-score in de crossbatterij aanpak: een wijziging (Magez, 2011). Aanvulling op CHC-publicatie van de De Cleen & Magez (2010)
2010 & ouder
  • Carroll, J. B. (1993). Human cognitive abilities: A survey of factor analytic studies. New York: Cambridge University Press.
  • Flanagan,D.P., Mc Grew, K.S. & Ortiz, S.O. (2000). The Wechsler Intelligence Scales and Gf-Gc theory: A contempary approach to interpretation. Boston: Allyn & Bacon.
  • Magez, W. (2003). Intelligentieonderzoek: theorie en praktijk bij de Wechslerschalen. Handboek met introductie in het CHC-model. Brussel: VCLB Vormingscentrum.
  • Magez, W. (2009). De I van IQ. IQ voor ‘slimmies’. Caleidoscoop, 21 (1), 20-24.
  • Magez, W. & De Cleen, W. (2007). Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Brasschaat/Antwerpen: CAP vzw & Psychodiagnostisch Centrum Lessius Hogeschool.
  • Magez, W. & Stinissen, H. (2010, 2e druk). Diagnostiek bij allochtonen. Schoolpsychologisch onderzoek met psychodiagnostische tests voor intelligentie en cognitieve vaardigheden. Brussel: VCLB Service.